Burgerinitiatief
Over Herspoor
Herspoor is een burgerinitiatief dat zich bezighoudt met het stimuleren van het openbaar vervoer, met name railvervoer. Middels een projectmatige aanpak wordt getracht het marktaandeel van het aantal reizigerskilometers per trein te vergroten t.o.v. het aantal reizigerskilometers per auto en per vliegtuig. Daarnaast ook stimulering van goederenrailvervoer.
Samenvatting projecten
(in volgorde naar jaartal van opstelling/ start van het betreffende project) Lees hieronder verder of ga naar de Projecten pagina.
Alternatief plan voor de Betuwe-route (1995)
‘Basisdocument Alternatief Plan Betuwelijn 8-4-1995’.
Vele jaren is er over de zin en onzin van de Betuwe-route gesproken en gehandeld. Door de initiatiefnemer van Herspoor is tijdens de inspraakprocedure in een brief, dd. 8 april 1995, aandacht gevraagd voor alternatieven voor de Betuwe-route: 1) intensivering van vervoer over water, 2) intensivering van railgoederenvervoer over bestaande spoorlijnen, 3) heringebruikname van in onbruik geraakte west-oost lopende spoorlijnen; naar analogie van het Belgische initiatief om te trachten de route van de IJzeren Rijn weer voor goederenvervoer in functie te krijgen.
Bijgewerkte notitie 2020: de Betuwelijn is er gekomen, vanaf 2007 functioneel.
Lees verder: ‘Hoofddocument Betuwelijn’
De IJzeren Rijn (1997)
De IJzeren Rijn was een spoorlijn in Vlaanderen, Nederlands-Limburg en Noordrijn-Westfalen. Ze deed, naast reizigersvervoer, voornamelijk dienst als goederenspoorlijn tussen de haven van Antwerpen, het verkeersknooppunt Mönchengladbach en het Ruhrgebied. Sinds 1991 is het gedeelte tussen Roermond (NL) en Dalheim (D) gesloten, maar de drie landen onderhandelen over een reactivering.
Bijgewerkte notitie 2020: er zit nog geen schot in deze kwestie.
Lees verder in: ‘Hoofddocument IJzeren Rijn’.
Stadsringspoorlijn Utrecht (2002)
‘Basisdocument Utrecht stadsringspoorlijn, Brief aan wethouder 10-3-2002’
Dwars door de stad Utrecht loopt langs het Maliebaanstation, spoorwegmuseum, de oude spoorlijn die alleen nog voor goederentreinen dienst doet. (Bij uitzondering komt er soms nog, voor speciale gezelschappen, een personentrein naar station Maliebaan vanaf Utrecht C.S.). Hier zou heel eenvoudig een goed functionerende ringspoorlijn, oftewel een ringtramlijn, kunnen worden geëxploiteerd. Noodzakelijke aanpassingen: aanleg van extra spoorbogen bij de stadswijken Tuindorp en Tolsteeg. Hierbij zou ook kunnen worden volstaan met kopstations: Blauwkapel/ Voordorp en het bestaande NS-station Lunetten. Op diverse plaatsen aan deze ring, linksom en rechtsom, zouden extra haltes kunnen worden aangelegd. Bij de IBBlaan of bij begraafplaats Soestbergen zou een afbuigende lijn kunnen worden aangelegd naar stadion ‘Galgenwaard’ en verder naar universiteitscentrum ‘De Uithof’ met UMC Utrecht.
Bijgewerkte notitie 2020: inderdaad, voorbij begraafplaats Soestbergen is een afbuigende tramlijn gekomen voor stadion Galgenwaard en ‘De Uithof’. Op 16-12-2019 in gebruik genomen. De stadsringspoorlijn is er echter (nog?) niet gekomen.
Lees verder: ‘Hoofddocument Utrecht stadsringspoorlijn’
Suriname reactivering Goudexpress (2002)
‘Basisdocument Suriname Goudexpress’.
De in het begin van de 20e eeuw wegens de ‘goudkoorts’ aangelegde ‘Lawa-spoorlijn’ (landsspoorweg) werd in de jaren ’80 verwaarloosd. In het begin van de 21ste eeuw is een poging ondernomen om de lijn te reactiveren.
Bijgewerkte notitie 2020: reactivering niet gelukt.
Zie verder: ‘Hoofddocument Goudexpress Suriname’.
Het Duitse lijntje (2004)
‘Basisdocument Duitse Lijntje’
Het Duitse lijntje liep van Boxtel via Schijndel, Veghel en Uden naar Gennep en dan Duitsland in naar Goch. Het is bijna volledig in verval geraakt. Tot in de jaren ’90 liepen er nog goederentreinen vanaf Boxtel naar Veghel vv. Er worden weer pogingen gedaan om, althans een deel van de lijn, tot aan Uden, weer in functie te krijgen voor personenvervoer.
Bijgewerkte notitie 2020: reactivering (nog?) niet gelukt.
Zie verder: ‘Hoofddocument Het Duitse Lijntje’.
Heringebruikname spoorlijn Nijmegen-Kleef (2006)
Reizigersvervoer op het traject Nijmegen-Kleef is in 1991 gestaakt. In 1995 is opgericht de Vereniging Spoorlijn Nijmegen-Kleve (VSNK). In 1999 is de naam veranderd in Vereniging voor Innovatief Euregionaal (rail-)Vervoer (VIEV). VIEV beperkte zich tot stimulering van grensoverschrijdend railvervoer. Voor een organisatie, geheel bestaand uit vrijwilligers, was dit een te veel omvattende doelstelling. Momenteel beperkt de vereniging zich tot activiteiten die beogen om de spoorlijn tussen Nijmegen en het Duitse Kleef weer nieuw leven in te blazen, zoals de naam van de oorspronkelijke vereniging (VSNK) aangaf. Wel is in 2014 een 2e ‘vergeten’ grensoverschrijdende spoorlijn tot doelproject van VIEV geworden: de Meinlijn van Roermond naar Dalheim.
Bijgewerkte notitie 2020: nog steeds geen vooruitgang.
Lees verder op: www.viev.eu, www.keizerlijn.nl, www.meinlijn.nl, en in: ’Hoofddocument VIEV’
Heropening station Almen-Laren (2006)
‘Basisdocument Brief Syntus Heropening Station Almen-Laren, 2006’
In 2006 is in een briefwisseling met Syntus, railvervoerder op het traject Zutphen-Oldenzaal, gevraagd naar de mogelijkheden van heropening van station Almen-Laren. Ook is hierbij aangegeven of er te onderzoeken is om, middels een lightrailboog in Eefde, een directe verbinding te krijgen tussen Lochem en Deventer.
Lees verder: ‘‘Hoofddocument Station Almen-Laren,’ en raadpleeg ook Herspoorproject ‘Zutphen e.o. Stimulering Railvervoer’.
Railvervoer in de vierhoek Apeldoorn-Deventer-Lochem-Zutphen (2006)
‘Basisdocument Zutphen e.o. Stimulering Railvervoer’.
In het kader van de verkeersproblematiek in deze regio is naar de politiek toe reeds een plan gelanceerd om te trachten te voorkomen dat er weer extra asfalt en bruggen worden aangelegd voor een nieuwe N348 door uiterwaarden, bossen en natuurgebieden. Het spoorweggedeelte van dit plan houdt, in het kort, het volgende in. Ten eerste, aanleg van enkele nieuwe, of heropening van, haltes tussen Zutphen en Deventer, opdat hier een ‘haltetrein/ -tram’ kan komen te rijden, naast de intercity’s. Aparte stoptreinen rijden er niet op dit traject. Ook hier de mogelijkheid van een ringspoorlijn, linksom en rechtsom, indien Apeldoorn C.S. in het plan wordt betrokken. Ten tweede, aanleg van een extra spoorlijnboog in Eefde, opdat er een directe verbinding per spoor kan worden gerealiseerd tussen Deventer en Lochem vv, ook met extra haltes.
Lees verder bij: ‘Hoofddocument Zutphen e.o. Stimulering Railvervoer’
‘Station Almen-Laren’ ligt ook in de regio Zutphen. Hieraan wordt aandacht besteed in een aparte map.
Lees verder in Herspoormap ‘Station Almen-Laren’.
Friesland (2007)
Map: ‘Friesland Stimulering Railvervoer’. ‘Basisdocument Stimulering railvervoer in Fryslân’,
Submap ‘Rondje Friesland’. ‘Basisdocument Rondje Friesland brief concept verkiezingsprogramma PS 2007 G.L. Fryslân’
Submap ‘Wolvega e.o. Stimulering Railvervoer’. ‘Basisdocument Wolvega e.o. Stimulerng railvervoer’.
De initiatiefnemer van Herspoor is woonachtig in de gemeente Weststellingwerf, Friesland. Dat heeft ertoe geleid om naar projecten te kijken die mogelijk het railvervoer in deze provincie zouden kunnen stimuleren. In verkiezingsprogramma’s voor Provinciale Staten zijn vaker door meerdere partijen hier opzetjes gegeven voor: ‘Rondje Friesland’ (GrienLinks), spoorlijn over Afsluitdijk (D’66), reactivering van ‘vergeten’ spoorlijn Stiens-Leeuwarden (PvdA).
Speciaal is in de gemeente Weststellingwerf door Herspoor gekeken naar mogelijkheden om op lokaal niveau railvervoer te stimuleren: Herspoormap ‘Wolvega e.o. StimuleringRailvervoer’.
Zie verder in: ‘Hoofddocument Stimulering Railvervoer in Fryslân’. ‘Hoofddocument Rondje Friesland’ en ‘Hoofddocument Wolvega e.o. Stimulering Railvervoer’.
Ruimtelijke Agenda (2007)
‘Basisdocument Ruimtelijke Agenda’
Ruimtelijke Agenda was een artikelenreeks in de Volkskrant, waarbij lezers werd gevraagd om bijdragen in te sturen om de landschappelijke verloedering van Nederland een halt toe te roepen. De oprichter van Herspoor heeft een inzending gedaan waarin een beschrijving wordt gegeven van missie, doelstellingen en activiteiten van Herspoor. Ook zijn enkele voorbeelden vermeld van projecten waarmee Herspoor zich toen bezighield.
Ook is in 2017 in het kader van de ontwikkeling van een Omgevingsvisie voor en door de gemeente Weststellingwerf een bijdrage geleverd die past bij het onderwerp Ruimtelijke Agenda.
Zie verder in: ‘Ruimtelijke Agenda’.
Haltetrein Zwolle-Leeuwarden vv (2007)
‘Basisdocument Zwolle-Leeuwarden Haltetrein‘.
Herspoor tracht in vergetelheid geraakte oude spoorlijnen weer tot nieuw leven te brengen. De infrastructuur is dikwijls grotendeels nog aanwezig, zodat tegen relatief geringe kosten een lijn weer functioneel kan worden gemaakt.
Ook wil Herspoor trachten op bestaande spoorlijnen treindiensten in te stellen, die een tramfunctie hebben. Een voorbeeld van een z.g. haltetrein werd vanaf 1977 geëxploiteerd in Zoetermeer: Zoetermeer Stadslijn, die werd geëxploiteerd door NS tot 2007. Het traject in Zoetermeer was in de vorm van 2 lussen: als een 8. In 2007 is de exploitatie op dit traject overgegaan van NS naar Randstadrail. Een voorbeeld van de doelstelling van Herspoor om meer haltetreinen dan wel lightrailtreinen te krijgen is uitgewerkt voor een potentiële haltetrein Zwolle-Leeuwarden, met veel opnieuw te openen haltes/stations: ‘Basisdocument Zwolle-Leeuwarden Haltetrein’. Belanghebbende partijen voor dit project zijn o.a. ProRail, N.S., de noordelijke provincies en gemeenten in deze regio. Over dit plan is in 2007 en 2017 reeds gecommuniceerd met de gemeente Weststellingwerf (Fr.):
zie verder Herspoormap ‘Friesland Stimulering Railvervoer’, submap ‘Wolvega e.o. Stimulering Railvervoer’.
Lees verder bij: ‘Hoofddocument Zwolle-Leeuwarden Haltetrein’
In Onbruik Geraakte Spoorlijnen in Nederland (2008)
‘Basisdocument Spoorlijnen Dynamiek oud en nieuw‘
Herspoor streeft o.a. naar heringebruikname van in onbruik geraakte spoorlijnen.
Een opsomming wordt gedaan van voor reizigers- en/ of goederenvervoer in onbruik geraakte spoorlijnen in Nederland, waarvan het traject soms nog geheel, soms nog gedeeltelijk in functie is. Ook is het talud op sommige plaatsen verdwenen, maar veelal ligt het er nog om eventueel zo weer te kunnen gebruiken.
Lees verder in: ‘Hoofddocument Spoorlijnen Dynamiek oud en nieuw’.
Nieuwe Spoorlijnen (2008)
‘Basisdocument Spoorlijnen Dynamiek oud en nieuw‘ en ‘Nieuwe spoorlijnen’.
Ondanks opheffing van heel veel spoorlijnen in de loop van de 20ste eeuw, zijn er in de laatste decennia toch ook nog een aantal nieuwe spoorlijnen aangelegd, of bevinden zich deze nog in de ontwerpfase.
Lees verder in: ‘Hoofddocument Spoorlijnen Dynamiek oud en nieuw’.
Museumspoorlijnen (2008)
‘Basisdocument Museum- en Goederenspoorlijnen ’
Om op een snelle manier tot meer trajecten te komen waar openbaar vervoer per trein plaats vindt, zou kunnen worden onderzocht of er op deze tracé’s regulier reizigersvervoer mogelijk is: de infrastructuur is nog in functie. Mogelijk zouden ook organisaties die zich bezig houden met de exploitatie van museummaterieel hierbij kunnen worden betrokken.
Lees verder in: ‘Hoofddocument Museum- en Goederenspoorlijnen‘.
Goederenspoorlijnen (2008)
‘Basisdocument Museum- en Goederenspoorlijnen ’
Hetzelfde dat geldt voor museumspoorlijnen is ook van toepassing op goederenspoorlijnen.
Lees verder in: ‘’Hoofddocument Museum- en Goederenspoorlijnen’.
Oude stations (2008)
‘Basisdocument Oude Stations’.
Sinds het begin van het spoorwegentijdperk, met de spoorlijn Amsterdam-Haarlem in 1839, zijn er heel veel stationsgebouwen in Nederland gebouwd, vernieuwd, van functie veranderd, maar vele zijn ook weer geheel verdwenen. In 2002 heeft in de Volkskrant een serie gestaan over oude stations die een andere bestemming hebben gekregen. Aan enkele uit deze serie besteedt Herspoor aandacht.
Zie verder in: ‘Hoofddocument Oude stations’.
Spoorverbindingen met België (2015)
‘Basisdocument Railverkeer Nederland-België, verleden en heden’.
Er zijn heel veel railverbindingen tussen Nederland en België geweest. De meeste waren tramlijnen. Voor reizigersvervoer zijn er nu nog 3 spoorlijnen in functie:
Rozendaal voor lijn Rotterdam-Antwerpen
Hazeldonk voor in 2009 geopende HSL Amsterdam-Brussel
Eijsden voor spoorlijn Maastricht-Luik. Voor incidenteel goederenvervoer zijn nog 2 spoorlijnen in gebruik: bij Sas van Gent voor spoorlijn Terneuzen-Gent en bij Budel voor lijn Neerpelt-Weert (deel van de ‘IJzeren Rijn’).
Lees verder: ‘Hoofddocument’ Spoorverbindingen met België
Spoorverbindingen met Duitsland (2015)
‘Basisdocument Railverkeer Nederland-Duitsland, verleden en heden’.
Er zijn veel railverbindingen tussen Nederland en Duitsland geweest. Vele waren tramlijnen. Voor regulier reizigersvervoer zijn er nu nog 6 spoorlijnen:
Nieuweschans, voor spoorlijn Groningen-Lehr
Oldenzaal, voor spoorlijn Hengelo-Rheine
Glanerbrug, voor spoorlijn Enschede-Münster
Zevenaar, voor spoorlijn Arnhem-Oberhausen
Venlo, voor spoorlijn Venlo-Mönchengladbach
Kerkrade, voor spoorlijn Heerlen-Aken
Tevens:
Bocholtz, spoorlijn doet nog dienst voor een museumstoomtrein Simpelveld-Vetschau.
Coevorden, nog incidenteel goederenvervoer, in de toekomst mogelijk ook weer personenvervoer.
Lees verder: ‘Hoofddocument Spoorverbindingen met Duitsland’.
Station Staphorst (2020)
‘Basisdocument Station Staphorst’.
Eerder bij Herspoor ondergebracht in map Zwolle-Leeuwarden Haltetrein. Omdat Staphorst de enige plaats is aan de spoorlijn Zwolle-Leeuwarden waarover de laatste jaren sprake is van heropening, is er een aparte map gemaakt voor Station Staphorst. Dit is een voorbeeldproject om de doelstelling van Herspoor van integratie van trein en tram te bevorderen.
Zie document ‘Herspoor Missie en Doelstelling’.
Lees verder in: ‘Hoofddocument Station Staphorst’.
Nedersaksenlijn (2021)
‘Basisdocument Nedersaksenlijn’.
Sinds enkele jaren wordt er gestreefd om langs de oostgrens een directe treinverbinding te krijgen tussen universiteitssteden Enschede en Groningen.
Lees verder in: ‘Hoofddocument Nedersaksenlijn’.
“Station Maliebaan”
Herspoor
De Missie en Doelstelling
Missie
Het bevorderen van het Openbaar Vervoer in zijn algemeenheid en het railvervoer in het bijzonder, waarbij milieuwaarden en ruimtelijke belasting belangrijke uitgangspunten zijn ter realisering van projecten. Lees verder
Doelstelling
Het in het leven roepen van werkgroepen , die op lokaal niveau projecten activeren die tot uitbreiding van het Openbaar Vervoer, met name railvervoer, leiden. Hierbij zijn verschillende soorten werkgroepen te onderscheiden. Lees verder
Mogelijkheden ter verwezenlijking van missie en doelen
1. Meer haltes/ stations aan bestaande spoorlijnen.
2. Heringebruikname van in onbruik geraakte spoorlijnen. In onbruik geraakte spoorlijnen in Nederland.
3. Werken aan het tot stand brengen van nieuwe spoorwegtrajecten, zonder dat er uitgebreid beslag wordt gelegd op de bestaande vrije ruimte.
4. Privatisering en verzelfstandiging van het spoor en/of gedeelten van het spoorwegennet: ‘Privatisering van het spoor’.
Herspoor
Motivatie en geschiedenis
o Fascinatie voor railvervoer in het verleden, heden en toekomst.
o Verlagen CO2-emissie: per reizigerskilometer ligt deze ruim lager bij railvervoer t.o.v. reizen per auto en vliegtuig. In zijn algemeenheid dus: terugdringen van de gevolgen van het broeikaseffect.
o De verregaande asfaltering van Nederland, en ook daarbuiten, trachten tegen te gaan.
o De positieve rol die railvervoer kan spelen in het spanningsveld van de verworvenheden van de moderne samenleving tussen enerzijds de vrijheid van het individu met betrekking tot mobiliteit, anderzijds de gevolgen van de milieu- en ruimtelijke belasting ten gevolge van o.a. deze mobiliteit.
o Een duurzamere vorm van mobiliteit trachten te bevorderen.
“Station Almen-Laren Anno april 2007 noordzijde woonhuis”
“Station Almen-Laren Anno april 2007 trein uit Zutphen en uit Lochem passeren elkaar”
Burgerinitiatief
Berend Brummelman
De grondlegger van Herspoor is Berend Brummelman. In het curriculum lees je meer over zijn motivatie om Herspoor op te richten. Daarin ook interessante informatie over belangrijke spoorlijnprojecten in de tijd geplaatst, die hebben bijgedragen aan de geschiedenis van Herspoor. Lees verder
Herspoor
Documenten
Dd 2006
Basisdocument uitbreiding reizigersvervoer in Nederland: ‘Basisdocument uitbreiding reizigersvervoer Nederland’. In dit document, dat gebaseerd is op documenten van oudere datum, wordt een samenvatting gegeven van mogelijkheden die Herspoor ten dienste kunnen staan om plannen te maken en plannen ten uitvoer te brengen.
Dd 2006
Herspoor missie en doelstellingen: ‘Herspoor Missie en Doelstelling’. De eerste documenten m.b.t. acties dateren vanuit 1988. In 2006 is de naam Herspoor aangenomen.
Dd 2006
Privatisering en verzelfstandiging van het spoor en/ of gedeelten van het spoorwegennet: ‘Privatisering van het spoor’.
Dd 2010
Document voor verkiezingsprogramma Groen Links in 2010. In aanloop naar de Tweede Kamer verkiezingen der Staten Generaal konden er amendementen worden ingediend m.b.t. het concept verkiezingsprogramma van Groen Links. Het plan was opgesteld om een amendement in te dienen m.b.t. missie en doelstellingen van Herspoor: `Verkiezingsprogramma Groen Links 2e Kamer 2010`.
Dd 2020
Document handelend over de grondlegger van Herspoor: ‘Curriculum grondlegger Herspoor’.
Dd 2020
Document waarin de navigatie op de website van Herspoor wordt beschreven: ‘Navigatie op de website van Herspoor’.
Herspoor
Bekijk de projecten
Nedersaksenspoorlijn
"Topografie Nedersaksenlijn" In de figuur en de tekst is groen bestaand spoor, nog steeds in functie. De andere 3...
Zwolle-Leeuwarden Haltetrein
"Staphorst spoorwegovergang, foto 2007" Bij deze spoorwegovergang in Staphorst zou een nieuwe halte kunnen komen op de...
Zutphen e.o. Stimulering Railvervoer
"Joppe spoorwegovergang" Herspoor lanceerde plannen om in Zutphen en omgeving het railvervoer te stimuleren. Eén van...