basisdocument

Rondje Friesland brief concept verkiezingsprogramma

PS 2007 G.L. Fryslân

L.S.,

Commentaar op ‘Conceptverkiezingsprogramma PS 2007 GrienLinks Fryslân’.

Aanvulling op Hoofdstuk 3 ‘Bereikbaarheid’ m.b.t. het eerste actiepunt (pagina 8): ‘Een lightrail verbinding (Rondje Fryslân) van Leeuwarden, Sneek, Joure, Heerenveen, Drachten, Burgum en weer naar Leeuwarden’.

In een groter landelijk plan, om in Nederland meer gebruik te maken van bestaande infrastructuur* en minder beslag te leggen op nog meer ruimte voor nieuwe (spoor)wegen, is ook in Friesland een in vergetelheid geraakt tracé van een oude spoorlijn aangeduid om eventueel weer voor railvervoer geschikt te krijgen. Het gaat hier om de spoorlijn Leeuwarden ->Jelsum -> Stiens -> Hallum -> Marrum -> Ferwerd -> Holwerd -> Ternaard -> Dokkum. Tot aan Stiens is dit tracé nog vrijwel geheel intact. Van Stiens naar Dokkum is het tracé nog gedeeltelijk aanwezig; op enkele plaatsen is b.v. een fietspad op het tracé aangelegd.

Honderd jaar geleden was het anders gesteld met het aantal spoorlijnen in Friesland. Behalve van de nu nog bestaande lijnen is daar echter, qua infrastructuur, weinig van over. In de bij dit schrijven gevoegde bijlage staat een copie afgebeeld van het spoorwegennet rond 1916. Hierop is te zien dat het ‘Rondje Fryslan’, zoals  in het conceptverkiezingsprogramma van Grienlinks genoemd, in vroeger tijden al heeft bestaan.

Omdat er van de spoorlijn Leeuwarden -> Dokkum via Stiens nog zoveel van de infrastructuur is overgebleven zou een ruimer plan voor een ‘Rondje Fryslân’ van Grienlinks voor de hand liggen door ook een noordelijke lus via Dokkum in dit ‘Rondje Fryslân’ te betrekken. Een blik op de kaart van 1916 leert dan dat ook dit gehele ‘Rondje’ in het verleden al heeft bestaan, behalve een heel klein stukje in Dokkum.

Een aantal opmerkingen over dit grotere ‘Rondje Fryslân’.

• Het traject van Leeuwarden naar Sneek gaat over bestaand spoor.

• Het traject van Sneek naar Joure dient waarschijnlijk geheel nieuw ingevuld te worden, omdat van de vroegere infrastructuur weinig over is. Een strakke ligging, zoveel mogelijk langs de autosnelweg en/ of langs de provinciale weg legt verhoudingsgewijs weinig claim op ruimte.

• In Sneek zal, qua infrastructuur, waarschijnlijk de beste oplossing zijn om voor de lightrailverbinding ‘Rondje Friesland’ het station Sneek in zuidwestelijke richting te verlaten. Daar, waar de bestaande spoorlijn de rondweg** van de A7 kruist, zal het nieuwe lightrailtracé afbuigen en vanaf hier strak langs de A7 kunnen lopen.

• Het traject Joure -> Heerenveen -> Drachten kan in zijn geheel samenvallen met de eventuele doortrekking van de Zuiderzeespoorlijn*** vanaf Lelystad naar Groningen. Het tracé hiervan loopt vanaf Lelystad strak langs de autosnelweg naar Groningen****. Bij Heerenveen komen 2 tracébogen: één om vanuit de richting Joure het station Heerenveen vanuit de noordelijke richting te kunnen aandoen en één om het station Heerenveen in noordelijke richting te verlaten en in noordoostelijke richting af te buigen langs de autosnelweg naar Drachten. In omgekeerde richting volgen de sporen eveneens deze beide bogen.
  Indien nodig, kan worden overwogen 2 bogen extra aan te leggen: één om doorgaand treinverkeer vanuit Lelystad/ Joure naar Leeuwarden mogelijk te maken en één voor eventueel doorgaand treinverkeer vanuit Groningen/ Drachten in de richting Leeuwarden.

•  Het traject Drachten -> Veenwouden.
  Bij Drachten lijkt de meest eenvoudige oplossing om in de omgeving van afslag 29 van de A7 (Drachten West/ Centrum) een lightrail afslag van de hoofdspoorlijn te maken en deze vervolgens aan te leggen strak langs de vierbaansweg die door Drachten West loopt en daarna bij de aansluiting van de N31 strak langs de autoweg richting Leeuwarden komt te lopen. Bij Nijega afbuigend richting Burgum -> Veenwouden en deels nog over het spoorwegtracé uit vervlogen tijden.

• Bij Veenwouden zal in ieder geval een boog naar het bestaande spoor richting Leeuwarden komen. De lightrail ‘Rondje Friesland’ zou vanaf hier een andere route volgen in mijn voorstel t.o.v. de plannen van Grienlinks. Het station Veenwouden wordt genaderd vanuit westelijke richting om oostelijk hiervan af te buigen van het bestaande spoor in noordelijke richting naar Dokkum.

• Het traject Veenwouden -> Dokkum -> Stiens -> Leeuwarden zal voor een belangrijk deel over het nog liggende tracé kunnen gaan. Vanaf Ternaard is het tracé nog bijna volledig intact. O.a. is op enkele plaatsen een fietspad aangelegd. Tussen Leeuwarden en Stiens***** liepen tot eind jaren tachtig van de vorige eeuw nog goederentreinen.

• Bij Holwerd zou een aftakkinkje aangelegd kunnen worden, vanaf de doorgaande spoorlijn, over de strekdam naar de veerbootterminal naar Ameland. Treinen die dit ‘Rondje Friesland’ rijden zouden ‘Holwerd Haven’ aan kunnen doen, indien er aansluiting is op het vertrek van de veerboot. Net als in Harlingen Haven en Hoek v. Holland Haven zou er in Nederland dan nog een spoorwegstation zijn met een directe aansluiting op een veerboot.

*Omdat grote delen van het hier beschreven tracé nog aanwezig zijn zal het relatief goedkoop zijn om het ‘Rondje Friesland’ te activeren. Omdat het om lightrail gaat zullen de kosten per kilometer spoorlijn aanzienlijk lager zijn dan bij een hoofdspoorlijn. Grote infrastructurele aanpassingen zullen, denk ik, nauwelijks nodig zijn. Alleen bij Joure, Heerenveen en Drachten zullen flinke aanpassingen noodzakelijk zijn. Echter hier passen deze bij de ‘Verlengde Zuiderzeelijn’.

** Zou hier rond Sneek nog een keer de A7 zonder stoplichten bij Sneek aangepast worden? Wordt hier soms bedoeld: één van de ‘ontbrekende stukken op het rijkswegennet’, waarover Grien Links spreekt in haar conceptverkiezingsprogramma, hoofdstuk 3, vijfde actiepunt, pagina 8?  Indien men dan toch grote infrastructurele aanpassingen voor het autoverkeer rond Sneek nodig acht, zou het plan van de lightrail, ‘Rondje Friesland’, hierin gelijktijdig ingepast kunnen worden.

*** Hierbij zij opgemerkt dat in dit grotere landelijke plan geen Zweeftrein of HSL past, maar wel een normale Intercitylijn van de Randstad via Lelystad naar Groningen: ‘Verlengde Zuiderzeelijn’.

**** In meerdere NS-plannen buigt in de buurt van Emmeloord het toekomstige tracé van een zweeftrein of een HSL in oostelijke richting af om Heerenveen vanuit zuidelijke richting te naderen na conjunctie met de bestaande spoorlijn Zwolle -> Leeuwarden. Ten noorden van Heerenveen buigt het tracé af in noordoostelijke richting naar Drachten/ Groningen. Een plan dat heel veel beslag op ruimte en op milieu legt. Een heel slecht plan. Bovendien, bij een tracé dat na Emmeloord langs de autosnelweg zal lopen, zijn er minstens 2 plaatsen waar een stoptreinstation zal kunnen worden gepland: Lemmer en Joure. Het door NS gepropageerde tracé passeert slechts kleinere gehuchten. Bij aanleg langs de A7 kunnen bij Heerenveen doorgaande treinen rechtstreeks richting Drachten/ Groningen rijden. Indien een stop wordt gemaakt in Heerenveen, zal station Heerenveen als kopstation fungeren.

***** Er is in het recente verleden een plan gelanceerd door de P.v.d.A. afdeling Friesland om voor lokaal/ regionaal openbaar vervoer een tram-/ treinverbinding in te stellen tussen Leeuwarden en Stiens. Dit lijkt een goed plan om van nog bestaande, niet meer functionerende infrastructuur, meer gebruik te maken. Ook op andere trajecten in de provincie Friesland wordt in dit rapport een lans gebroken voor lightrailverbindingen ( www.viev.nl / Leeuwarder Courant nov.2004). Het boven beschreven ‘Rondje Friesland’ gaat hiermee nog een stuk verder.

Aldus een pleidooi om in het verkiezingsprogramma een groter ‘Rondje Friesland’, ook via Dokkum, op te nemen i.p.v. datgene wat nu in het concept wordt vermeld.

Met vriendelijke groet,

B. Brummelman